เกือบทุกธุรกิจและบุคคลในต้นปี 2563 นั้นได้รับผลกระทบจาก COVID-19 จนผู้เชี่ยวชาญออกมาประกาศว่าการใช้ชีวิตของเราจะไม่มีทางเหมือนเดิมอีกต่อไป น้อยธุรกิจได้รับผลกระทบทางบวกจากวิกฤตในครั้งนี้ หนึ่งในนั้นก็คือระบบเศรษฐกิจแอปพลิเคชั่น (app economy)


เมื่อรัฐประกาศปิดประเทศ บริษัทออกนโยบายให้ทำงานจากที่บ้าน และนักเรียนต้องเรียนหนังสือผ่านสื่อออนไลน์ ผู้ใช้ที่ถูกจำกัดบริเวณก็หันมาพึ่งพาโทรศัพท์มือถือในมือมากยิ่งขึ้นในการดำเนินชีวิตต่อไปไม่ว่าจะเป็นการรับทราบข่าวสาร ติดต่อสื่อสาร สรรหาความบันเทิง แม้กระทั่งสั่งอาหารเพื่อดำรงชีวิต

AppAnnie เผยว่ายอดการดาวน์โหลดแอปทั่วโลกในช่วงที่ผ่านมานั้นเพิ่มขึ้นกว่าร้อยละ 20 จากไตรมาส 1 ปีของปีที่แล้ว และยังมีแนวโน้มการเติบโตอย่างต่อเนื่อง ประเทศจีนที่เป็นประเทศแรกที่ได้รับผลกระทบจากไวรัสมีการใช้งานแอปมากขึ้นร้อยละ 30 จากการใช้งานเฉลี่ยของปี 2562

ประเภทของแอปที่มีการดาวน์โหลดและใช้งานเพิ่มมากขึ้นนั้นหนีไม่พ้น เกมที่โตขึ้นร้อยละ 40 แอปฟิตเนสและออกกำลังกายที่โตขึ้นร้อยละ 35 และแอปการศึกษาและธุรกิจโตขึ้นร้อยละ 30 ซึ่งเป็นสิ่งสะท้อนพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนไปจากการใช้ชีวิตจากที่บ้านมากยิ่งขึ้น แอปเกี่ยวกับการสื่อสารทางวิดิโอเช่น ZOOM Hangouts Meet และ Microsoft Teams กลายเป็นชื่อที่แทบทุกคนในแวดวงธุรกิจรู้จักกันอย่างแพร่หลาย

นักเรียนนักศึกษาทั่วโลกที่โรงเรียนและมหาวิทยาลัยปิดการเรียนอย่างกระทันหันได้นำเอาการเรียนการสอนทางออนไลน์มาใช้ทดแทน แอปการศึกษามีการเติบโตเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 90 ทั่วโลก นำโดย Google Classroom

ถึงจะไม่ใช่ช่วงเวลาที่ดีนักสำหรับการเปิดตัวผลิตภัณฑ์ใหม่ๆในธุรกิจทั่วไปแต่เศรษฐกิจแอปพลิเคชั่นนั้นเรายังเห็น Disney+ เปิดตัวด้วยความสำเร็จในยุโรปในปลายเดือนมีนาคม มียอดดาวน์โหลดกว่า 5 ล้านครั้งภายในวันแรก ในบ้านเราทั้ง Netflix และ Youtube ก็มีการใช้งานเพิ่มขึ้นเช่นกัน

เราอาจจะคาดเดาว่าผู้ใช้งานที่เพิ่มมากยิ่งขึ้นนั้นจะนำมาสู่รายได้ที่เพิ่มขึ้นอย่างมหาศาลในช่วงที่ผ่านมา แต่จริงๆแล้วการเติบโตของรายได้ยังไม่ชัดเจนเท่าไร AppAnnie เผยว่ารายได้รวมเพิ่มขึ้นเพียงร้อยละ 5 เทียบกับไตรมาส 1 ของปีที่ผ่านมา ส่วน Appsflyer เผยว่า 2 ใน 3 ของประเภทแอปมีรายได้ที่เพิ่มมากในช่วงอาทิตย์แรกในเดือนมีนาคม โดยกว่าร้อยละ 40 มีรายได้เพิ่มขึ้นมากกว่าร้อยละ 20 แอปวิดีโอสตรีมมิ่งมีรายได้เพิ่มขึ้นถึงสองเท่าในช่วงอาทิตย์แรก แต่ก็ตกลงกว่าร้อยละ 35 เกมมีรายได้รวมเพิ่มมากขึ้นแต่ไม่ชัดเจนเท่าจำนวนผู้เล่น โดยรวมแล้วยังต้องดูต่อไปว่ารายได้จะเพิ่มขึ้นในระยะยาวหรือไม่เพราะในช่วงที่มีความไม่ชัดเจรสูง ผู้บริโภคมีแนวโน้มที่จะประหยัดค่าใช้จ่ายบันเทิงต่างๆรวมถึงแอป

ในช่วงเวลาที่หลายๆธุรกิจกำลังถูก disrupt แอปเองก็ต้องมีการปรับตัวอย่างรวดเร็วให้สามารถแข่งขันกับแอปคู่แข่งที่เพิ่มขึ้น สิ่งสำคัญอยู่ที่ความสามารถในการตอบสนองความต้องการของผู้ใช้และการทำให้แอปเป็นที่รู้จัก


เกม Pokemon Go ได้มีการปรับโมเดลธุรกิจจากหน้ามือเป็นหลังมือโดยการทำให้เกมสามารถเล่นได้โดยอยู่กับที่ ไม่ต้องตามจับโปเกม่อนตามสถานที่ต่างๆซึ่งเป็นฟีเจอร์หลักของเกม ถือเป็นการปรับตัวอย่างรวดเร็วและจริงจัง แอปเช่น ZOOM และ Microsoft Teams มีการเพิ่มฟีเจอร์ เช่นการเปลี่ยนพื้นหลังและขยายจำนวนหน้าจอให้รองรับผู้ประชุมพร้อมกัน อีกทั้งแก้ไขโปรแกรมเพื่อปิดช่องโหว่ต่างๆที่พบจากการที่มีผู้ใช้งานเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง

ถึงแม้จะเป็นช่วงน้ำขึ้นของระบบเศรษฐกิจแอปพลิเคชั่น และธุรกิจดิจิทัลของพวกเราอาจจะยังได้รับผลกระทบค่อนข้างน้อยเทียบกับธุรกิจอื่นๆ ผู้ให้บริการต่างๆก็ไม่ควรนิ่งนอนใจ หลังจากวิกฤตครั้งนี้สิ่งต่างๆอาจจะเปลี่ยนไป ผู้ให้บริการรายเล็กหรือรายใหม่ที่มีโมเดลธุรกิจที่ตอบโจทย์ผู้บริโภคและสามารถเห็นโอกาสใหม่จากโลกที่เปลี่ยนไปอาจจะกลายมาเป็นเจ้าตลาดรายใหม่ก็เป็นได้

อ้างอิง
https://www.appsflyer.com/coronavirus-marketing-updates/
https://www.appannie.com/en/insights/market-data/weekly-time-spent-in-apps-grows-20-year-over-year-as-people-hunker-down-at-home/

บทความโดย นายอิศร์ เตาลานนท์
กรรมการสภาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งประเทศไทย